Wiskundige Grigori Perelman leverde in 2002 het bewijs voor het honderd jaar oude vermoeden van Poincaré. Sindsdien lijkt hij van de aardbodem verdwenen.

 

Perelman ontving voor zijn prestatie een van de Fields medailles, de hoogste onderscheidingen in de wiskunde en een geldprijs van een miljoen dollar. De schuwe Grigori moest niks hebben van aardse zaken zoals geldprijzen en medailles. In 1996 weigerde hij al eens een prijs van de Europese Mathematical Society, naar verluid omdat hij zich niet voor kon stellen dat de jury voldoende gekwalificeerd was om zijn werk te beoordelen. "Hij is niet geïnteresseerd in geld," vertelde zijn collega de Britse wiskundige Marcus Du Sautoy. "Zijn grootste prijs is het bewijs."

 

Poincaré's vermoeden gaat, banaal gezegd, over de vraag of een donut hetzelfde is als een voetbal. Voor wiskundigen die zich bezighouden met topologie, de studie van de verschillende vormen die wiskundige ruimtes aan kunnen nemen, is dat allesbehalve een rare vraag. In November 2002 verscheen terloops, niemand wist dat hij zich bezighield met dit probleem, een artikel van Grigori Perelman op internet waarin hij het bewijs leverde voor het vermoeden van Poincaré. De jaren daarna hebben vele wiskundigen Perelmans werk gecontroleerd. Dat heeft geleid tot drie monsterpublicaties, elk meer dan 300 pagina's lang, en de overtuiging dat Perelmans bewijzen juist zijn.

 

Sinds zijn publicatie raakte Perelman meer en meer uit beeld bij zijn collega wiskundigen, die hem omschrijven als wereldvreemd, verlegen en briljant. Hij heeft met niemand meer contact. In 2006 spoorde De Britse krant The Sunday Telegraph Perelman op in een kleine flat in Sint Petersburg, waar hij samen met zijn moeder woonde. De krant citeerde hem: “Ik heb mijn berekeningen gepubliceerd, dat is het enige wat ik mijn publiek te bieden heb.” De topprestatie van Perelman heeft geleid tot heftige controverses en dramatische gebeurtenissen. Ook voor Perelman zelf, die aangaf na zijn publicatie de wiskunde de rug te keren omdat hij naar eigen zeggen “teleurgesteld is geraakt in de wiskunde.”